Факультэт прафарыентацыі і давузаўскай падрыхтоўкі

Давузаўская падрыхтоўка ва ўніверсітэце ажыццяўляецца на факультэце прафарыентацыі і давузаўскай падрыхтоўкі. Адметнай асаблівасцю факультэта ў параўнанні з іншымі медыцынскімі ўніверсітэтамі Беларусі з’ўляецца арганічнае спалучэнне навучэння айчынных і замежных слухачоў. У Віцебскім, Гродненскім і Гомельскім універсітэтах падрыхтоўка да паступлення на першы курс замежных грамадзян праводзіцца на факультэце замежных навучэнцаў.

Падрыхтоўчае аддзяленне з’яўляецца структурным падраздзяленнем універсітэта, якое адказвае за давузаўскую падрыхтоўку айчынных слухачоў на працягу больш 40 гадоў. За апошнія гады выразна сфарміраваліся тры асноўныя формы навучання: дзённае, вячэрняе, завочнае.

Дзённая навучанне традыцыйна з’яўляецца найбольш эфектыўным, бо на працягу навучальнага года слухачы 26 гадзіны ў тыдзень вывучаюць прадметы ўступных выпрабаванняў (біялогію, хімію, рускую ці беларускую мову).

Назіраныя трэнды павышэння колькасці абітурыентаў, якія выбралі гэту форму навучання, звязаны з эфектыўнай рэкламнай кампаніяй, якая праводзіцца адміністрацыяй універсітэта, і прадстаўленнем іншагароднім слухачам месца ў інтэрнаце №2. У наступным навучальным годзе плануецца захаваць дасягнутую колькасць слухачоў, якія вучацца на дзённай форме.

Папулярная ў старшакласнікаў вячэрняя форма навучання дазваляе выбіраць колькасць вывучаемых прадметаў і пад кіраўніцтвам вопытных выкладчыкаў падрыхтавацца да цэнтралізаваннага тэсціравання. Прыём усіх жадаючых абмежаваны магчымасцю размясціць абітурыентаў у практыкумах універсітэта, а таксама недахоп педагагічных кадраў.

Пагэтаму па ініцыятыве адміністрацыі ўніверсітэта ў 2012 годзе пры падтрымцы Рэспубліканскага цэнтра павышэння кваліфікацыі кіруючых працаўнікоў і спецыялістаў (Л.І.Раманоўскай, І.В.Хецевай) была адкрыта база факультэта прафарыентацыі і давузаўскай падрыхтоўкі ў г.Баранавічы, дзе таксама былі арганізаваны вячэрнія падрыхтоўчыя курсы для старшакласнікаў, якія намераны паступаць ў наш універсітэт.

У цякучым навучальным годзе былі арганізаваны сярэднетэрміновыя (студзень – май) вячэрнія курсы па біялогіі. У 2013⁄2014 навучальным годзе плануецца стварыць сістэму сярэднетэрміновых курсаў па хіміі і рускай мове. Разам з тым, улічваючы большую папулярнасць гэтай формы навучання ў мінчан, прыём дакументаў на вячэрнія курсы заканчваецца па меры фарміравання груп. Пагэтаму абітурыентам, якія жадаюць павысіць свае веды на вячэрніх падрыхтоўчых курсах, лепш падаваць дакументы ў першыя дні прыёма.

Завочнае навучанне прадугледжвае значную частку самастойнай працы (слухачы выконваюць кантрольныя работы) і наведванне кансультацый у выхадныя дні. Выгады гэтай формы навучання плануецца прымнажаць, трансфарміраваць яе ў дыстанцыйную форму навучання і павялічыць пры гэтым колькасць гадзін, якія адведзены на кансультацыі.

Неабходна адзначыць, што на працягу многіх гадоў ва ўніверсітэце арганізавана праца з вучнямі ліцэйскіх класаў Мінскай вобласці, якая прадугледжвае правядзенне лекцый па найбольш цяжкім раздзелам праграмы сярэдняй школы. Зараз праводзіцца праца з аддзеламі адукацый раёнаў Мінскай вобласці па павелічэнню колькасці школьнікаў.

Аналізуючы давузаўскую падрыхтоўку айчынных слухачоў у БДМУ, неабходна адзначыць, што на працягу двух гадоў назіраецца градуальны рост колькасці людзей, якія навучаюцца, прыкладна на 70%, а перспектыўным напрамкам яе развіцця з’яўляецца ўдасканаленне завочнай формы навучання, захаванне дасягнутых паказчыкаў набора на дзённую і вячэрнюю формы навучання, а таксама павелічэнне набора слухачоў для заняткаў на базе факультэта ў г.Баранавічы і арганізацыя сістэмы сярэднетэрміновых вячэрніх падрыхтоўчых курсаў.

Давузаўская падрыхтоўка замежных слухачоў з’яўляецца важным інструментам забеспячэння прыёма абітурыентаў на першы курс медыцынскага факультэта замежных навучэнцаў і, такім чынам, выкананне плана экспарта адукацыйных паслуг. У цякучым навучальным годзе на навучанне былі прыняты 144 замежных слухачоў, што на 20% перавысіла план прыёма і патрабавала фарміраванне трох звышпланавых груп. Характэрна, што слухачамі факультэта сталі грамадзяне з дальняга замежжа (ЗША, Партугалія, Германія, Туніс, Манголія).

Трэба адзначыць, што сярод замежных слухачоў большая трэць (35%) гэта грамадзяне Туркменістана.

На наступны навучальны год запланавана захаванне набора замежных грамадзян, дыверсіфікацыя іх прыёма і акцэнтуацыя ўвагі адміністрацыі ўніверсітэта на павышэнне якасці падрыхтоўкі і ўдасканаленне матэрыяльна-тэхнічнай базы навучання.

Прафесійная арыентацыя (лат. professio – род заняткаў і фр. orientation – устаноўка) – сукупнасць мерапрыемстваў, якія напраўлены на аказанне дапамогі моладзі ў выбары прафесіі.

Вядучай арганізацыяй, якая адказна за правядзенне прафарыентацыі ў Беларусі, з’яўляецца Рэспубліканскі цэнтр прафесійнай арыентацыі моладзі (РЦПАМ).

Кансультаванне і тэсціраванні старшакласнікаў, якія праводзяцца ў цэнтры, дазваляюць ім вызначыцца з выбарам будучай працы і атрымаць інфармацыю аб тым, дзе і як можна атрымаць абраную прафесію.

Спецыялісты па прафарыентацыі ёсць таксама ў кожным раённым аддзеле адукацыі і пры іх актыўным удзеле арганізуюцца масавыя прафарыентацыйныя мерапрыемствы з удзелам прадстаўнікоў навучальных устаноў.

Вядома, што для кожнай навучальнай установы, якая абяспечвае атрыманне вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі, прафарыентацыйная праца з’яўляецца інструментам выканання плана прыёма абітурыентаў. На цяперашні час у сувязі са скарачэннем колькасці выпускнікоў школ і як вынік, узмацненне канкурэнцыі на рынку адукацыйных паслуг, мэта прафарыентацыі расшырана ў бок яе разумення як спосабу маркетынгу адукацыйных паслуг. У сувязі з гэтым арганізацыя, якая правядзе (ці прыме ўдзел) у большай колькасці прафарыентацыйных мерапрыемстваў і больш выгадна прадставіць на іх сябе, у перспектыве атрымае большы паток абітурыентаў, і, такім чынам, конкурсна зможа набраць на першы курс з большай колькасці выпускнікоў школ лепш падрыхтаваных ( з большай сумай набраных балаў). Гэта, безумоўна, адаб’ецца і на якасці выпускаемых спецыялістаў, што ў сваю чаргу таксама будзе садзейнічаць росту рэйтынга арганізацыі.

Прафесійная арыентацыя ўключае ў сябе чатыры асноўныя этапы:

• Прафесійная асвета – прадстаўленне моладзі інфармацыі пра разнастайнасць прафесій і спецыяльнасцей, навуковых устаноў, магчымасцях прафесійнай кар’еры.
• Прафесійнае кансультаванне па пытаннях выбара прафесіі, працаўладкавання, магчымасці атрымаць адпаведную адукацыю.
• Прафесійнае выхаванне – фарміраванне ў моладзі працавітасці, працаздольнасці, прафесійнай адказнасці, развіццё прафесійных здольнасцей.
• Прафесійнае развіццё асобы і падтрымка прафесійнай кар’еры, уключаючы змену прафесіі і прафесійную перападрыхтоўку.

Першы і другі этапы прафарыентацыі ажыццяўляюцца ў нашым універсітэце на факультэце прафарыентацыі і давузаўскай падрыхтоўкі пры супрацоўніцтве з РЦПАМам, а таксама дзякуючы працы сакратароў прыёмнай камісіі па рэгулярнаму ( 3-4 дні ў тыдзень) кансультаванню грамадзян па пытаннях паступлення ў УА БДМУ. За асенні семестр цякучага навучальнага года члены прыёмнай камісіі прынялі ўдзел у масавых прафарыентацыйных мерапрыемствах міжраённага ўзроўню ў адпаведнасці з планам Рэспубліканскага цэнтра прафарыентацыі моладзі (г.Старыя Дарогі, г.Копыль, Мінскі раён, г.Слуцк, г.Мядзел). Па ініцыятыве адміністрацыі ўніверсітэта за асенні семестр ахоплена 15 устаноў, якія абяспечваюць атрыманне сярэдняй адукацыі ў г.Баранавічы, г.Слонім, г.Магілёў, г.Брэст; а таксама 23 установы, якія абяспечваюць атрыманне сярэдняй адукацыі г.Мінска.

Трэці этап прафарыентацыі ажыццяўляецца ў ходзе навучання ва ўніверсітэце, у першую чаргу на клінічных кафедрах.

Чацверты этап адносіцца да непасрэднай працы выпускніка ў арганізацыях аховы здароўя, а хібнасці ў яго выкананні часта служаць прычынай цякучасці кадраў і сыхода спецыялістаў у сферы дзейнасці, якія не звязаны з атрыманай прафесіяй.

Значэнне прафарыентацыі ў функцыянаванні любой галіны народнай гаспадаркі відавочна. Ва ўмовах дэфіцыта кадраў прафесійная арыентацыя становіцца крайне неабходнай, паколькі яна садзейнічае фарміраванню спецыялістаў і замацаванне іх на рабочых месцах.

Разам з тым эканамічны эфект ад прафарыентацыі (канкрэтнае мерапрыемства, праца арганізацыі ці структурнага падраздзялення) вылічыць крайне цяжка па шэрагу прычын.

Па-першае, затраты на прафарыентацыю (выраб рэкламных буклетаў, правядзенне масавых мерапрыемстваў, камандзіраванне спецыялістаў) канкрэтызаваны ( іх кошт ў канкрэтны момант часу вядомы).

Па-другое, вынік праведзенай зараз прафарыентацыі чакаем ў доўгатэрміновай перспектыве (пасля падрыхтоўкі спецыяліста) і вымерна больш сацыяльна, чым эканамічна.

Так, у дачыненні да медыцыны, дзяржава можа разлічваць на павышэнне рэйтынга ўніверсітэта (павелічэнне экспарта адукацыйных паслуг), падрыхтоўку больш кваліфікаваных спецыялістаў (павышэнне прадукцыйнасці працы і рост экспарта медыцынскіх паслуг), стабілізацыю сітуацыі на рынку працы (зніжэнне расходаў, дзякуючы меньшай неабходнасці ў падрыхтоўке спецыялістаў) і, у той жа час, захаванне сваёй сацыяльнай арыентаванасці.